Tiroid, boyunda adem elmasının hemen altında bulunan küçük, kelebek şeklinde bir bezdir. Endokrin sistem adı verilen karmaşık bir bez ağının parçasıdır. Endokrin sistem, vücudunuzun birçok aktivitesini koordine etmekten sorumludur. Tiroid bezi, vücutta metabolizmyı düzenleyen hormonlar üretir.
Tiroid bezlerinden çok fazla hormon üretildiğinde (hipertiroidizm) veya yeterli olmadığında (hipotiroidizm) birkaç farklı bozukluk ortaya çıkabilir.
Hipertiroidizm
Hipertiroidizmde tiroid bezi aşırı aktiftir. Çok fazla hormon üretir. Hipertiroidizm, kadınların yaklaşık yüzde 1’ini etkiler. Erkeklerde daha az yaygındır.
Aşırı tiroid hormonu üretiminin yol açtığı semptomlar; huzursuzluk, sinirlilik, kalp atışı, artan terleme, titreyen, kaygı, uyku problemi, kırılgan saç ve tırnaklar, kas güçsüzlüğü, kilo kaybı, şişkin gözler (Graves hastalığında).
Graves hastalığı
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en yaygın hipertiroidizm nedenidir ve yaklaşık 200 kişiden 1’ini etkiler. Graves, vücudun bağışıklık sistemi yanlışlıkla tiroid bezine saldırdığında ortaya çıkan bir otoimmün bozukluktur. Bu, bezin metabolizmanın düzenlenmesinden sorumlu olan hormonu aşırı üretmesine neden olabilir.
Hipertiroidizm ve Beslenme
- İyot, tiroid hormonlarının yapımında önemli bir rol oynar. Düşük iyotlu diyet, tiroid hormonlarının azaltılmasına yardımcı olur. Turpgillerden sebzeler ve diğer türler, tiroidin iyotu doğru şekilde kullanmasını engelleyebilir.
- Demir, tiroid sağlığı dahil birçok hayati bedensel işlev için önemlidir. Diyetinize bol miktarda demir almalısınız; kuru fasulye, yeşil yapraklı sebzeler, mercimek, fındık.
- Selenyum açısından zengin besinler tiroid hormon seviyelerini dengelemeye ve korumaya yardımcı olabilir. Selenyumun iyi besin kaynakları şunları içerir: Brezilya fındığı, kuskus, mantar, çay, sığır eti ve kuzu eti sayılabilir
- Çinko, bağışıklık sisteminizi ve tiroid seviyelerinizi dengede tutar. Çinko kaynakları olarak sığır eti, nohut, kakao tozu, kaju fıstığı, mantar ve kabak çekirdeği sayılabilir.
- Hipertiroidizm, zayıf ve kırılgan kemiklere neden olur. Kemik kütlesi tedavi ile eski haline getirilebilir. Sağlıklı kemikler oluşturmak için D vitamini ve kalsiyum gereklidir. Kalsiyum açısından zengin besinler şunları içerir: ıspanak, kara lahana, kuru fasülye, lahana, bamya sayılabilir.
- Sağlıklı yağlar, iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu, tiroid sağlığının korunmasına ve tiroid hormonlarının dengelenmesine yardımcı olur. Süt içermeyen yağlar, düşük iyotlu diyette önemlidir. Keten tohumu yağı, zeytin yağı, Avokado yağı, hindistancevizi yağı, ayçiçek yağı, Avokado, tuzsuz fındık ve tohumlar bunlara önerk olarak verilebilir.
- Bazı baharatlar ve şifalı bitkiler, tiroid fonksiyonunu korumaya ve dengelemeye yardımcı olmak için anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.
- Hipertiroidiniz varsa kaçınılması gereken yiyecekler; fazla iyot tüketimi, soya, kafein ve gluten.
Hipotiroidizm
Hipotiroidizm, hipertiroidizmin tam tersidir. Tiroid bezi yetersiz çalışır ve hormonlarından yeterince üretemez. Az tiroid hormonu üretimi bazı semptomlara yol açar; yorgunluk, kuru cilt, soğuğa karşı artan hassasiyet, hafıza problemleri, kabızlık, depresyon, kilo almak, zayıflık, yavaş kalp atış hızı, koma.
Hipotiroidizmi olan kişiler genellikle daha yavaş bir metabolizmaya sahiptir. Araştırmalar, aerobik egzersizin tiroid hormon seviyenizi artırmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Ek olarak, daha fazla protein yemek metabolizmanızı hızlandırmaya yardımcı olabilir. Araştırmalar, iyot, selenyum ve çinkonun özellikle hipotiroidizmi olanlar için faydalı olduğunu gösteriyor.
Hipotiroidizmi olan kişiler işlenmiş gıdalardan ve selenyum ve çinko gibi takviyelerden kaçınmalıdır (bir sağlık hizmeti sağlayıcısı size bunları almanızı tavsiye etmedikçe)..Tiroid fonksiyonunu etkileyebilecek diyet maddeleri arasında guatrojen bulunur. Guatrojenik besin olarak Çin lahanası, karnabahar, brokoli, kara lahana, brüksel lahanası, turp, lahana, ıspanak, şalgam, mısır, şeftali, yer fıstığı, armut, çam fıstığı, çilek, tatlı patates, badem, böğürtlen, soya sütü, tofu ve soya fasulyesi sayılabilir.
Haşimato Tiroidi
Haşimato tiroidi, kronik lenfositik tiroidit olarak da bilinir. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 14 milyon Amerikalıyı etkileyen hipotiroidizmin en yaygın nedenidir. Her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en çok orta yaşlı kadınlarda görülür. Hastalık, vücudun bağışıklık sistemi yanlışlıkla saldırdığında ve tiroid bezini ve hormon üretme yeteneğini yavaş yavaş yok ettiğinde ortaya çıkar. Belirtiler; yorgunluk, depresyon, kabızlık, hafif kilo alımı, kuru cilt, seyrelmiş saç, kabarık yüz, ağır ve düzensiz adet kanaması, soğuğa tahammülsüzlük, büyümüş tiroid veya guatr.
Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri, antikor düzeylerini önemli ölçüde düşürebilir, tiroid işlevini iyileştirebilir ve Hashimoto hastalığının neden olduğu semptomları azaltabilir. Glütensiz beslenmek, süt ürünlerinden kaçınmak ve anti-inflamatuar bir diyet uygulamak, Hashimoto hastalığının semptomlarını iyileştirebilecektir.
Guatr
Guatr, tiroid bezinin kansersiz büyümesidir. Dünya genelinde guatrın en yaygın nedeni diyetteki iyot eksikliğidir. Araştırmacılar guatrın dünya çapında iyot eksikliği olan 800 milyon kişiden 200 milyonunu etkilediğini tahmin ediyor.
Tiroid nodülleri
Tiroit nodülü, tiroit dokusu içinde oluşan farklı yapıda ve değişik büyüklüklerde olabilen anormal yumrular veya kitlelerdir. Bunların büyük kısmı zararsız ve iyi huyludur.
Nodüller genellikle çıplak gözle görülebildikleri 2 cm çapa ulaşıncaya kadar fark edilmezler. Yüzde 5-10 oranında ise kanser riski taşırlar. Tiroid nodülleri tek başına bir sorun olabileceği gibi, başka hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilir.