Kombucha, maya ve bakterilerin simbiyotik ilişkisiyle oluşan “çay mantarı’nın” şeker ve çayla fermentasyonuyla üretilen, hafif tatlı, gazlı ve asidik özellikte bir içecektir. Önceleri sadece Çin, Rusya ve Almanya’da tüketilirken günümüzde tüm dünyada yaygın olarak içilmektedir. Kombucha’nın metabolik bozukluklar, atheroskleroz, artrit, diabet, yorgunluk, stres, yaşlılık, ve hatta kanserin tedavisinde kullanıldığı bildirilmiştir. Olumlu bidirilen özellikleri
- Antibiyotik etkisine sahiptir,
- Gastrik, intestinal ve glandular aktiviteleri düzenler, laksatif etkisi vardır,
- İmmun sistemi destekler,
- Toksinlerin atılımı ve kanın temizlenmesini sağlar,
- Diabet’in düzelmesine yardımcı olur,
- Stresle mücadeleyi destekler, yaşlanma etkilerini azaltır,
Dikkat edilmesi gerekenler;
o Kombucha’nın gözlenen toksisiteden direkt sorumlu olduğuna dair bilimsel kanıtlar yoktur.
o Besin alımının daha fazla azalmasına oranla ağırlık kaybının daha az olması, zayıflamak isteyenler tarafından Kombucha’nın dikkatsizce daha yüksek dozlarda içilmesine sebep olabilir.
o Sıvı alımındaki azalmayla birlikte güçlü iştahsızlık etkisi ciddi besinsel eksikliklere yol açabilir.
o Mide bulantısı, özellikle aside duyarlıolanlar için bazı alerjik reaksiyonların ve renal yetersizliklerin görülebileceği ve çayın tüketimine son verilmesiyle ya da azaltılmasıyla şikayetlerin düzeldiği bildirilmiştir
Hazırlanışı;
Kombucha’nın hazırlaması esnasında havadan bulaşan küfler ve patojen organizmalardan kontaminasyonu önlemek için steril cam kaplar kullanılmalıdır. Kombucha, genellikle taze kaynayan suya siyah çay yapraklarının (1,5 g/L) ilave edilip, 50-150 g/L (%5-15) sükroz (çay şekeri) ile tatlandırıldıktan sonra yaklaşık 10 dak. demlendirilmesiyle hazırlanır. Çay yaprakları uzaklaştırıldıktan sonra, çay oda ısısında soğutulur ve daha önce mevcut mikrobial koloni (Kombucha mantarı) ile fermente edilen Kombucha’nın yaklaşık 100 ml’si (%10-15) ilave edilir. Sonra temiz pamuklu bir bezle üstü örtülür ve oda ısında yaklaşık 7-10 gün inkübe edilir. Şayet 10 günden fazla fermantasyona bırakılırsa asidite zararlı seviyelere çıkabilir. Fermentasyon esnasında, yüzeyde şekillenen
yavru mantar çaydan alınır ve az miktarda fermente çay içinde saklanır. Tülbentten süzülen ve içime hazır Kombucha cam şişede 4 oC’de saklanır. Tavsiye edilen günlük tüketim oranları 100-300 ml’dir14,21,46. Kombucha %0,5-%1,5 alkol, asetik asit ve laktik asit gibi organik asitler içermesinden dolayı yapımında cam, porselen ya da seramik kapların kullanımı önerilmiştir.
Kaynakça: (İleri-Büyükoğlu, Taşçı, & ŞAHİNDOKUYUCU, 2010)
İleri-Büyükoğlu, T., Taşçı, F., & ŞAHİNDOKUYUCU, F. (2010). Kombucha ve Sağlık Üzerine Etkileri. Uludag Univ. J. Fac. Vet. Med.